Anatomia: Granica skórno - naskórkowa, skóra właściwa, tkanka podskórna

Granica skórno-naskórkowa

Przyleganie naskórka do powierzchni skóry właściwej zapewnia granica skórno-naskórkowa. Jest usytuowana pod warstwą podstawną i składa się z:

błony podstawnej

glikoprotein

kolagenu typu IV

fibronektyny

Strefa ta ma w młodej skórze układ falisty. U dziecka falistość jest bardzo wyraźna, z wiekiem zaczyna się spłaszczać i skóra robi się wiotka.

Naskórek wnika wgłąb skóry właściwej w formie sopli, a wyniosłości pomiędzy soplami nazywami brodawkami.

Błona podstawna zbudowana jest z:

białek

proteoglikanów (produkowane są przez komórki naskórka i skóry właściwej)

W błonie podstawnej wyróżnia się :

blaszkę jasną (zawiera amilinę)

blaszkę ciemną (zawiera kolagen typu IV)

proteoglikany

Pod blaszką ciemną znajdują się włókna (kolagen VII) mocujące naskórek do skóry właściwej. 

Skóra właściwa

Grubość skóry właściwej to 0,3 - 2,4 mm w zależności od miejsca na ciele, zależy ona ściśle od grubości tkanki podskórnej. Skóra właściwa składa się z:

włókien tkanki łącznej

zakończeń nerwowych

przydatków

naczyń krwionośnych

komórek łącznotkankowych

Zaopatrują one naskórek w substancje odżywcze, odprowadzają szkodliwe substancje.

Funkcje skóry właściwej

utrzymanie właściwości mechanicznych skóry,jest zapasem wody dzięki substancj bezpostaciowej (składającej się z proteoglikanów, czyli złożonej struktury będącej połączeniem kolagenu, elastyny i mukopolisacharydów)

W skórze właściwej wyróżniamy dwie warstwy:

Brodawkowata - leży tuż pod naskórkiem i zawiera liczne drobne naczynia krwionoście. Zbudowana jest z elastycznych włókien kolagenowych sprężystych, pętli naczyniowych oraz ciałek dotykowych. Włókna tkanki łącznej są luźno splecione, a miejsca między nimi wypełniają naczynia krwionośne włosowate i limfatyczne oraz zakończenia nerwowe znajdujące się także w położonej niżej warstwiej siateczkowanej skóry właściwej

Siateczkowata - położona jest głębiej pod warstwą brodawkowatą, stanowi około 80% grubości skóry i obejmuje ona głębsze warstwy skóry, aż do tkanki podskórnej. Zbudowana jest z grubych włókien kolagenowych, włókien nerwowych, naczyń krwionośnych włosowatych, limfatycznych. Warstwa siateczkowata zawiera także mieszki włosowe, gruczoły potowe i łojowe. W skórze właściwej znajduje się podścielisko łączno-tkankowej w skład którego wchodzą:

• białka strukturalne produkowane przez fibroblasty, czyli kolagen (wytrzymałość), elastyna (elastyczność), włókna sprężyste zanikające w procesie starzenia.
•  żel proteoglikanowy (bezpostaciowy zawierając kwas hialuronowy, kwas chondroitnosiarkowy, aminy wielocukrowe i inne związki)
• fibrocty i fibroblasty
• komórki wrzecionowate
• komórki tuczne
• histiocyty
• limfocyty
• granulocyty
• eoznofile

Fibroblasty to główne komórki skóry właściwej, wytwarzają włóknisty kolagen.

Histocyt to wędrujące komórko łącznotkankowe, które orzpoznają ciałą obce i je pochłaniają.

Komórki tuczne wytwarzają miediatory zapalne

Komórki nerwowe przekazują bodźce, reagują na fotyk i ból.

Warstwa brodawkowata zawiera luźno związane włókna łącznotkankowe, drobne naczynia włosowate, naczynia limfatyczne i zakończenia nerwowe. Funkcją warstwy brodawkowatej jest zazębienie naskórka i skóry właściwej dzięki brodawkowatej strukturze tej warstwy, rozciągliwość skóry, zaopatrywanie naskórka w substancje odżywczne, odprowadzenie produktów przemiany materii i ciał obcych, przekazywanie bodźców. 

Warstwa siateczkowa to mocno związana tkanka łącza, zawiera głęboką sieć naczyń, mieszki włosowe, gruczoły potowe i łojowe, żęlową substancję wypełniającą. Funkcje warstwy sieteczkowatej: wytrzymałość i odporność skóry na uderzenia, ucisk oraz wiązanie wody

Tkanka podskórna

Pomiędzy skórą właściwą, a tkanką podskórną nie ma widocznej granicy. Tkanka podskórna ma podobną budowę co skórą właściwa, ale: jest wiotka, znajdują się w niej adipocyty (komórki tłuszczowe) ułożone w zraziki tłuszczowe. W tkance podskórnej występuje także kolagen, żel proteoglikanowy. Ma zdolności izolacyjne oraz daje zapas energii. 

Adipocyty powstają z preadipocytów. Są to komórki wrzecionowate, o podobnym kształce do fibroblastów, ale wypełniającymi się tłuszczami. Preadipocyty początkowo mają kształt wrzecionowaty, stopniowo tracą ten kształt, zaokrąglają się i przekształcają w adipocyty - komórki tłuszczowe mające właściwości izolacyjne i stanowiące zapas energii. 

Tkanka podskórna stanowi podporę skóry i pełni rolę ochronną w przypadki urazów mechanicznych. W tkance podskórnej znajduje się prawie cały tłuszcz skórny.

Składa się ze zrazików tłuszczowych, złożonych z komórek tłuszczowych oddzielonych tkanką łączną. Wielkość zrazików waha się w zależnośći od płci, stanu odżywienia i wieku. W przestrzeniach międzykomórkowyc znajdują się części wydzielnicze gruczołów potowych, naczynia krwionośne. U kobiet znajduje się 2 razy więcej adipocytów niż u mężczyzn. 

Zachwianie proporcji między tkanką łąćzną a tłuszczową prowadzi do celluitu i cellutis, czyli zapaleń i zaburzeń w odrębie tkanki podskórnej.

W tkance podskórnej zachodzą procesy lipogenezy - tworzenie się adipocytów z preadipocytów i lipolizy - rozkład tłuszczów do wolnych kwasów tłuszczowych i glicerolu.